Κλιμάκωση πιέσεων από τις ΗΠΑ προς Αθήνα και Σκόπια

Η κρίση στον Καύκασο αναμένεται να επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις για το θέμα της ονομασίας

Η ολική επαναφορά του αμερικανικού παράγοντα, ο αντίκτυπος της κρίσης στον Καύκασο, η εσωτερική πολιτική κατάσταση στην ΠΓΔΜ και οι αμφιλεγόμενοι χειρισμοί του πρωθυπουργού της γειτονικής χώρας κ. Νίκολα Γκρούεφσκι συνθέτουν το περιβάλλον εντός του οποίου θα εξελιχθεί τις επόμενες εβδομάδες η διαπραγμάτευση Αθηνών και Σκοπίων για το θέμα της ονομασίας.

Διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι στη δεδομένη χρονική στιγμή οι πιέσεις της αμερικανικής πλευράς, που ποτέ δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για το ζήτημα, θα ενταθούν, καθώς τροφοδοτούνται και από έναν επιπλέον παράγοντα, την κρίση στον Καύκασο. Οπως εξηγούν, η Ουάσιγκτον θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την ολοκλήρωση της ένταξης της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ για να δείξει ότι η παρουσία της στην περιοχή παραμένει ισχυρή, ότι έχει λόγο και παρέμβαση στις εξελίξεις και ότι μπορεί να βοηθήσει τις φίλες και υπό την επιρροή της χώρες, δυνατότητα που αμφισβητήθηκε έντονα στην περίπτωση της Γεωργίας.

Παρέμβαση Ράις

Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Κοντολίζα Ράις επανέλαβε με δήλωσή της τη θέση της Ουάσιγκτον ότι το όνομα δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Η υπουργός Εξωτερικών κ. Ντόρα Μπακογιάννη θα συμμετέχει μεθαύριο, Τρίτη, στην έκτακτη σύνοδο υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ για τη Γεωργία, στις Βρυξέλλες, όπου πρόκειται να μεταβεί και η κ. Ράις. Οπως ανέφεραν στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών, μέχρι την Παρασκευή δεν είχε υπάρξει αίτημα για συνάντηση από αμερικανικής πλευράς, προσθέτοντας ότι η Αθήνα δεν έχει τη δεδομένη στιγμή κανένα λόγο να ζητήσει κάτι τέτοιο. Ωστόσο, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξει κάποια συνομιλία, έστω και σύντομη, στην οποία η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών θα αναφερθεί στο θέμα της ΠΓΔΜ και θα επαναλάβει την επιθυμία της Ουάσιγκτον αυτό να διευθετηθεί σύντομα. Αλλωστε, ο χρόνος πιέζει την κυβέρνηση Μπους, που θα ήθελε πριν από την εκπνοή της θητείας της να δει τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ να ολοκληρώνεται όπως είχε σχεδιασθεί, δηλαδή συμπεριλαμβανομένης και της ΠΓΔΜ. Οι τελευταίες ενέργειες αδιαλλαξίας του κ. Γκρούεφσκι δίνουν επιχειρήματα στην Αθήνα να απαντήσει ότι οι πιέσεις θα πρέπει να μεταφερθούν προς την πλευρά των Σκοπίων.

Στις συναντήσεις που είχε την περασμένη Τετάρτη στη Νέα Υόρκη ο ειδικός μεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών κ. Μάθιου Νίμιτς με τους διαπραγματευτές Αθηνών και Σκοπίων, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν προέκυψε κάτι συγκλονιστικό. Η δήλωση του κ. Νίμιτς ότι κεντρικό θέμα της διαπραγμάτευσης είναι το ζήτημα της ονομασίας, που θα αποτελέσει κλειδί προκειμένου να διευθετηθούν όλες οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, προκάλεσε ανησυχία μήπως, μετά και την επιστολή του κ. Γκρούεφσκι προς τον ειδικό μεσολαβητή, η διαπραγμάτευση εκτρέπεται από την ονομασία και σε άλλα ζητήματα. Διπλωματικές πηγές όμως επιμένουν ότι στη διάρκεια της συνάντησής του με τον πρέσβη Αδαμάντιο Βασιλάκη, ο κ. Νίμιτς διαβεβαίωσε ότι θεωρεί αντικείμενο της εντολής του μόνο το θέμα της ονομασίας και δεν πρόκειται να εμπλακεί σε άλλα ζητήματα. Μάλιστα, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο κ. Νίμιτς ζήτησε από τους διαπραγματευτές των Σκοπίων να μεταφέρουν στον κ. Γκρούεφσκι, ως απάντηση στην επιστολή του, με την οποία ζητούσε να ενταχθεί στη διαπραγμάτευση ζήτημα αναγνώρισης της «Μακεδονικής Εκκλησίας» και το όνομα του αεροδρομίου Μακεδονία της Θεσσαλονίκης, ότι τα θέματα αυτά δεν αποτελούν αντικείμενο της δικής του προσπάθειας.

Παράλληλα, επισημαίνεται ότι όλα αυτά τα θέματα που ο κ. Γκρούεφσκι δημοσιοποιεί τώρα με επιστολές, έγινε προσπάθεια και στο παρελθόν να μπουν στη διαπραγμάτευση, καθώς από σκοπιανής πλευράς ετέθησαν και σε προηγούμενους γύρους συνομιλιών υπό τον κ. Νίμιτς. Ο ειδικός μεσολαβητής φέρεται ενοχλημένος από την εμμονή να επανέρχονται τα ίδια ζητήματα, καθώς θεωρεί ότι μόνο παρακώλυση προκαλεί αυτή η τακτική. Το ερώτημα είναι γιατί ο κ. Γκρούεφσκι επέλεξε να δημοσιοποιήσει τα θέματα αυτά τώρα, με δεδομένο ότι όσες προσπάθειες έγιναν για να συμπεριληφθούν στην ατζέντα έπεσαν στο κενό. Εκτιμάται από έμπειρους διπλωμάτες ότι πιθανότατα θέλει να προκαλέσει μια έντονη αντίδραση της Αθήνας, προκειμένου να επιρριφθεί στην ελληνική πλευρά η ευθύνη για τη μη πρόοδο στις διαπραγματεύσεις. Οι ίδιοι πάντως αναφέρουν ότι η στάση της Ελλάδας δεν πρόκειται να μεταβληθεί, θα επιμείνει στη συζήτηση για το όνομα και μόνο γι’ αυτό, χωρίς να παρασυρθεί από τους τακτικισμούς του πρωθυπουργού της ΠΓΔΜ.

Το επόμενο βήμα του κ. Νίμιτς είναι η επίσκεψή του στα Σκόπια, κάποια στιγμή μέσα στην εβδομάδα, όπως δήλωσε ο ίδιος. Από το υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνουν ότι εφόσον προκύψουν εξελίξεις από τις συναντήσεις του με την πολιτική ηγεσία της ΠΓΔΜ, ο ειδικός μεσολαβητής θα έρθει και στην Ελλάδα. Το πιθανότερο είναι να συναντηθεί στη Θεσσαλονίκη με τον κ. Βασιλάκη για να τον ενημερώσει. Ο κ. Νίμιτς θα έρθει στην Αθήνα μόνον εφόσον καταγραφεί τόσο μεγάλη μετατόπιση στις θέσεις της πολιτικής ηγεσίας της ΠΓΔΜ, που να δικαιολογεί ραγδαίες εξελίξεις και χειρισμούς από ελληνικής πλευράς σε πολιτικό επίπεδο.

Εσωτερικές διαμάχες

Το κεντρικό ζητούμενο είναι εάν στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ θα υποχωρήσει η ένταση μεταξύ του κ. Γκρούεφσκι και του προέδρου της χώρας Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, οι οποίοι εμφανίζονται διχασμένοι και στο θέμα της ονομασίας, έχοντας φθάσει σε σημείο να στέλνουν καθένας τον δικό του διαπραγματευτή στις συναντήσεις με τον κ. Νίμιτς. Ο κ. Τσερβενκόφσκι έχει εκφράσει τη διαφωνία του με την τακτική του πρωθυπουργού να στέλνει επιστολές εγείροντας διαρκώς νέα θέματα. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με πληροφορίες που φθάνουν στο υπουργείο Εξωτερικών, τόσο από τις ΗΠΑ, όσο και από πρεσβείες χωρών της Ε.Ε. στα Σκόπια, εκδηλώνεται προβληματισμός για τον τρόπο με τον οποίο ενεργεί ο κ. Γκρούεφσκι μετά την επικράτησή του στις εκλογές. Στις ενέργειές του δυτικοί διπλωμάτες διαβλέπουν προσπάθεια να κυριαρχήσει απόλυτα στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Ορισμένοι μάλιστα αναφέρονται σε «πουτινισμό», συγκρίνοντας την τακτική του κ. Γκρούεφσκι με την πολιτική κυριαρχία Πούτιν στη Ρωσία. Εκτιμάται μάλιστα ότι ήταν αυτές ακριβώς οι ανησυχίες που οδήγησαν τον κ. Γκρούεφσκι να δηλώσει ότι δεν πρόκειται να προβεί σε συνταγματική μεταβολή, προκειμένου να ελέγξει μέσω της Βουλής τη διαδικασία εκλογής προέδρου.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον παραμένει εξαιρετικά αμφίβολο εάν ο κ. Νίμιτς θα είναι σε θέση να παρουσιάσει νέα πρόταση άμεσα. Η εκτίμηση της ελληνικής πλευράς ήταν ότι οι ουσιαστικές εξελίξεις θα πρέπει να αναμένονται τον Σεπτέμβριο και μάλιστα μετά τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Εάν από πλευράς ΗΠΑ εκδηλωθεί, τις επόμενες ημέρες, η πρόθεση για μεγαλύτερη εμπλοκή, τότε το χρονοδιάγραμμα αυτό αναμένεται να ανατραπεί και οι εξελίξεις να επιταχυνθούν.

απο το εξαιρετο μπλοκ:kostasxan