Επί αιώνες οι Έλληνες έπλεαν στον χώρο της Μεσογείου,του Εύξεινου,της Ερυθράς και του Ινδικού Ωκεανού .Πρώτος Έλληνας που έπλευσε στον Ατλαντικό ωκεανό ,κατά τους ιστορικούς χρόνους ήταν,ήταν ο Κόλαιος από τη Σάμο.
Όταν πλέουμε μετά την Μεσόγειο στον Ατλαντικό,βρισκόμαστε σε μια απέραντη θάλασσα με ομίχλες,ρεύματα παλίρροιες και τεράστιο κυματισμό. Αυτόν τον ωκεανό γνώριζαν οι Έλληνες από πληροφορίες κατά τους προϊστορικούς χρόνους από την εποχή του Ομήρου ,που ομιλεί για τους Κιμμερίους που ζούσαν στις ακτές του Ατλαντικού.
Αργότερα περί το 630π.Χ. ως αναφέρει ο Ηρόδοτος,ο Κολλαίος ο Σάμιος ήταν ο πρώτος που ανοίχθηκε στον Ατλαντικό ωκεανό και έφτασε στην Ταρτησσό,στη νότιο Ισπανία,στην περιοχή του σημερινού Κάδιξ. Εκεί ο Κολλαίος ο Σάμιος με ανταλλαγή φόρτωσε το πλοίο του με 600 τάλαντα του αργυρού και θησαύριζε. Ήταν το πιο πλούσιο φορτίο της εποχής.
Αργότερα ανώνυμος Έλληνας ναυτικός ταξίδεψε στον Ατλαντικό,ως γράφει ο Αβίκνος,το 525π.Χ., προφανώς για να μετραφέρει κασσίτερο από την Βρεταννία ,τις Κασσιτερίδες νήσους.
Μέχρι τότε οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν κοντόφαρδα φορτηγά σκάφη <<γαύλους>> και ολκάδες που εκινούντο κυρίως με την δύναμη των ανέμων. Είχαν και λίγα κουπιά που όμως χρησιμοποιούσαν κατά τις άπνοιες καθώς και τις μανούβρες στα λιμάνια. Οι <<ολκάδες>> είχαν εκτόπισμα μέχρι 200 τόνους και ήταν βραδυκίνητες .Με ευνοϊκούς καιρούς μπορούσαν να διανύσουν περί τα 50 ναυτικά μίλια ημερισίως.
Κατά το 500π.Χ. Οι Φωκαιοίς έκανα τακτικό εμπόριο με την Ισπανία (Ταρτησσό) και αυτό γιατί είχαν δημιουργήσει φιλικές σχέσεις με τον βασιλιά αυτού του λιμανιού.όμως τότε οι Φωκαιείς χρησιμοποιούσαν εξελιγμένα σκάφη,τις πεντηκοντόρους ,πιο γερά και πιο γρήγορα πλοία από τις <<ολκάδες>> ,με πανιά,με 50 κουπιά σε μια σειρά δεξιά και αριστερά του σκάφους και δύο φαρδιά κουπιά ως πηδάλια ,το πλήρωμά τους ήταν πολυάριθμο .
Η πεντήκορος ήταν το πλοίο που κυριάρχησε επί αιώνες στην Μεσόγειο,τόσο ως εμπορικό όσο και ως πολεμικό πλοίο.(Στην ναυμαχία της Ελευσίνος έλαβαν μέρος πεντήκοντοροι,γιατί τοτε είχαν κυριαρχήσει οι τριηρείς). Φυσικά για να γίνει πολεμική η πεντηκοντόρος χρειαζόταν ορισμένος τροποποιήσεις.
Τα πλοία της εποχής εκείνης έκαναν έκαναν πολλά ταξίδια από την Ελλάδα στον Ατλαντικό ,που διαρκούσαν έναν η περισσότερα χρόνια. Συνήθως πήγαιναν το ένα καλοκαίρι και επέστρεφαν το επόμενο καλοκαίρι και αυτό γιατί το χειμώνα με τους θυελώδεις και παγωμένους άνεμους καθώς και τις μεγάλες νύχτες,ήταν επικύνδινα.
Συνήθως τα πλοία ατοπλοούσανόχι μόνο για να είναι ασφαλή ,αλλά και γιατί αγκυροβολούσαν πριν σκοτεινιάσει και τα πληρώματα με τους πολυάριθμους κωπηλάτες και το άλλο πλήρωμα των πεντηκοντόρων κυρίως έβγαιναν στη ξηρά. Εκεί άναβαν,φωτιές,μαγείρευαν,έτρωγαν,έπιναν δυναμωτικό κρασί και κοιμόντουσαν. Ξεκινούσαν την επόμενη μέρα αν ο καιρός ήταν καλός. Το ίδιο γινόταν και με τις τριηρείς.
¨Ομως όταν έπρεπε ,τα πλοία έπλεαν στην ανοιχτή θάλασσά ,όταν λ.χ. Περνούσαν το στενό του Ότράντο,μεταξύ Κέρκυρας και Ιταλίας.Για να γίνει αυτό,οι πλοίαρχοι περίμεναν καλούς καιρούς .Τότε τις νύχτες χρησιμοποιούσαν τα άστρα για τον προσανατολισμό τους,ιδίως της Μεγάλης Άκτρου.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως οι πρόγονοί μας κατείχαν μεθόδους ναυσιπλοΐας,που δυστυχώς ,σήμερα μας είναι άγνωστες. Πάντως είναι βέβαιο πως χρησιμοποιούσαν αστρολάβους,που ήταν πρόγονοι του έξαντος. Γνώριζαν τους αστερισμούς ,καθώς και τα άστρα Α μεγέθους . Ο Όμηρος αναφέρει πως ο Οδυσσέας στα ταξίδια του παρακολουθούσε για την πορεία του κατά κατά τις νύκτες τον Ακτούρο ,τον Α του Βοιώτου. Είναι γνωστό πως για να οδηγούνται από τα άστρα οι Αργοναύτες ,ο σοφός κένταυρος Χείρων έδωσε στον μαθητή του τον Ιάσονα τον χάρτη του ουρανού ,που είχε απεικονίσει στο καβούκι μεγάλης χελώνας , ώστε να δίνει την εντύπωση της καμπυλότητας του ουράνιου θόλου . Ήταν ο πρώτος ουράνιος χάρτης του κόσμου.
Οπωσδήποτε πάντως όσα γνωρίζουμε σήμερα για τον τρόπο ναυσιπλοΐας των προγόνων μας προέρχονται από αφηγήσεις ναυτικών για τα ταξίδια τους με τις <<περίπλοες>>,<<σταδιάσμους>> κ.τ.λ.
Πολλά προβλήματα αντιμετωπίζοντας οι παλαιοί ναυτικοί κατά τα μεγάλα τους ταξίδια τους ,ιδίως κατά τους πλόες στον Ατλαντικό . Έπρεπε να έχουν εξασφαλίσει διατροφή για το πολυπληθές πλήρωμά ,δυναμωτικό κρασί ,και το σπουδαιότερο ,νερό,που ανέκαθεν ήταν το μεγάλο πρόβλημα των πλοίων .Οι ναυτικοί πλέοντας μόνο σε θαλάσσιο νερό και παρά την οικονομία του πόσιμου ύδατος , ωδηγούντο κάποτε στην δίψα κυρίως , όταν οι φουρτούνες τους απομάκρυναν από τις στεργιές ή ωκεανοπλοούσαν .
Το νερό διητηρείτο σε αμφορείς ώστε να παραμένει δροσερό , λόγω των τοιχωμάτων τους που ήταν πορώδη. Όμως ,επειδή οι αμφορείς είχαν μεγάλο βάρος και ήταν εύθραστοι, χρησιμοποιούσαν <<υδροθήκες>> ξύλινες που ήταν αλειμμένες με πίσσα -όμως εκεί ήταν το νερό δε διητηρείτο για πολύ.
Το πρόβλημα του νερού ήταν μεγάλο και κατά την εποχή των εξερευνήσεων , με τα μεγάλα ιστιοφόρα που έπλεαν στους απέραντους ωκεανούς ,τότε που τα βαρέλια του νερού φυλάγονταν από οπλισμένους ναύτες .
Άλλο τεράστιο πρόβλημα κατά την ωκεανοπλοΐα ήταν η αποβιταμίνωση των πληρωμάτων ,το σκορβούτο που τα οδηγούσε σε μαρτυρικό θάνατο. Στο αγγλικό ναυαρχείο γνώριζαν πως τα φρούτα και τα λαχανικά έσωζαν τους ναυτικούς από το σκορβούτο. Έτσι γέμιζαν τα βαρέλια με χυμούς λεμονιών που όμως... έβραζαν πρώτα για να διατηρούνται. Έτσι κατέστρεφαν τις βιταμίνες!!! Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν ποτέ το πρόβλημα αυτό γιατί γιατί συνήθως έπλεαν στη Μεσόγειο και ακτοπλοούσαν στον Ατλαντικό-οπότε εξασφάλιζαν υγιεινή διατροφή.
Όμως ας γυρίσουμε στο θέμα μας.
Μεγάλη ήταν η προσφορά του Πυθέα του Μασσαλιώτη,στην εξερεύνηση του Ατλαντικού. Ήταν μεγάλος Έλληνας ναυτικός και εξερευνητής,που τον Ιανουάριο του 347π.Χ. Απέπλευσε από τη Μασσαλία για τον Β. Ατλαντικό Ωκεανό και έφτασε μέχρι το Βόρειο πολικό κύκλο.Για το ιστορικό αυτό ταξίδι ο Πυθέας χρησιμοποίησε πεντηκόντορο με με δύο τραπεζοειδή πανιά τα οποία ενίσχυσε με γραντιά (σκοινιά γύρω από την περίμετρο των ιστών)για να ν΄ ανατρέχουν στους σκληρούς καιρούς που προέβλεπε πως θα συναντούσε στα μεγάλα ταξίδια -όπως ακριβώς και έγινε.
Όταν, περνώντας το Γιβραλτάρ ανοίχθηκε στον Ατλαντικό ,έπλευσε βόρεια και αφού πέρασε το σημερινό Φινίστερο έφτασε ,έφτασε στον Βισκαϊκό κόλπο.Τέλος δεν στράφηκε ΒΑ για να φτάσει στο στενό της Μάγχης,αλλά στην ΝΔ Αγγλία ,στην Κορνούαλλη .Εκεί οι άνθρωποι ήταν φιλόξενοι και αγαθοί γιατί είχαν έλθει σε επαφή με ξένους που τους πουλούσαν κασσίτερο παραγωγής τους.
Ύστερα στράφηκε ανατολικά προς την Μάγχη,πέρασε τον Τάμεση όπου είδε το μέγεθος των παλιρροιών .
Εκεί,ως σημειώνει ο Πυθέας , η ημέρα κρατούσε 16 ώρες και οι Άγγλοι έβαφαν μπλε τα προσωπά τους για να φαίνονται άγριοι ....Όμως ημέρευαν και γελούσαν όταν οι Έλληνες τους έδιναν κρασί. Τέλος ο Πυθέας έφτασε στην άκρη της Αγγλίας στα νησιά <<Ορκάδες>> όπου η ημέρα κρατούσε 19 ώρες καθώς και υπερβόρεια ως έλεγαν οι <<Βάρβαροι>> κάτοικοι των περιοχών αυτών <<ο ήλιος κοιμάται>> κατά την χειμερινή τροπή.
Όμως ο Πυθέας δεν σταμάτησε έπλευσε βορειότερα ,αλλά έπεσε σε πυκνές ομίχλες. Όλα γύρω του ήσαν υγρά και ο αέρας ήταν ένα είδος παγωμένου νερού -ενώ η θάλασσα έμοιαζε πηχτή λάσπη. Τέλεια περιγραφή πολικής περιοχής.
Μετά ο Πυθέας ολοκλήρωσε το ταξίδι στα παράλια της Βορείου Ευρώπης ,όπου φόρτωσε μεγάλες ποσότητες ηλέκτρου και επέστρεψε στη Μασσαλία,με το πολύτιμο φορτίο του, κασσίτερου και ηλέκτρο,που έκαναν πιο πλούσιους τους τιμιούχους της Μασσαλίας,που είχαν χρηματοδοτήσει τον Πυθέα με το άξιο πλήρωμά του για το ταξίδι αυτό.
Με τις όσες περιπέτειες ο Πυθέας έγραψε δύο βιβλία το <<Γης Περίοδος>> και τι <<Περί Ωκεανού>> που περιείχαν πολύτιμα στοιχεία,όμως ατυχώς χάθηκαν.
Ο Πυθέας ήταν ένας μεγάλος εξερευνητής,ναυτίλος,αστρονόμος και γεωγράφος που μας έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για τον Ατλαντικό. Είναι εκείνος που θαυμάζονταν από τον Τσώρτσιλ και,κατά τον Μπουκεβίλ <<πρέπει να τον περιλάβουμε στον κατάλογο των Γκάμας Κολόμβου,και Μαγγελάνου>>.
Φυσικά μετά τον Πυθέα οι Έλληνες έκαναν πολλά εξερευνητικά ταξίδια στον Ατλαντικό.Όμως oi προγονοί μας για να κατακτήσουν τον Ατλαντικό είχαν αποκτήσει πολλές επιστημονικές γνώσεις.Εκτός από την εξελιγμένη ναυπηγίκη είχαν δημιουργήσει την Γεωγραφία,την Αστρονομία,Ναυσιπλοΐα κ.λ.π. που ήταν επιτεύγματα του αρχαίου ελληνικού πνεύματος.
Χάρη στην στροφή τους προς την θάλασσα οι Έλληνες πλούτισαν ,γνώρισαν τον κόσμο και θεμελίωσαν ένα μεγάλο πολιτισμό.Όμως για να το πετύχουν αυτό,για να κατακτήσουν δηλαδή τις θάλασσες,πάλεψαν με τα στοιχεία της φύσεως και τα νίκησαν.Αλλά πλήρωσαν το θάρρος τους αυτό με πολλούς χαμούς .
Και το σπουδαιότερο:οι Έλληνες έκαναν κάτι ακόμα περισσότερο,τις ναυτικές τους για την Γεωγραφία και τόσες άλλες επιστήμες,δεν κράτησαν για τον εαυτό τους,όπως άλλοι λαοί,αλλά τις σκόρπισαν σαν φως σε ολόκληρο το κόσμο.
Ακριβώς για αυτό και ο Νίτσε έλεγε:<<Οι Έλληνες υπήρξαν οι δάσκαλοι της ανθρωπότητας>>
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:ΕΛΛΗΝΟΡΑΜΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου